หน่วยที่ 5 ระบอบการเมืองการปกครอง

หน่วยที่ 5

ระบอบการเมืองการปกครอง

ระบอบการเมืองการปกครอง

1. ลักษณะการเมืองการปกครอง
2. การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
3. ฐานะและพระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์
4. อิทธิพลของระบอบการเมืองการปกครองที่มีผลต่อการดำเนินชีวิต
5. สถานการณ์ทางการเมืองในปัจจุบัน
6. การเป็นสมาชิกองค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศ

ลักษณะการเมืองการปกครอง

ประเทศต่างๆ ย่อมมีระบบการเมืองการปกครองที่ประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศเชื่อว่าเหมาะสม กับสภาพทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม หากระบอบการเมืองการปกครองในขณะนั้นเกิดความไม่เหมาะสมต้องมีการเปลี่ยนแปลงและพัฒนารูปแบบการเมืองการปกครองให้เหมาะสม ระบอบการปกครองที่ประเทศต่างๆ ใช้กันอยู่ มี 2 ระบอบ คือ ระบอบประชาธิปไตย และ ระบอบเผด็จการ

1.       ระบอบประชาธิปไตย

o   อำนาจอธิปไตยเป็นอำนาจสูงสุดในการปกครองประเทศ เป็นอำนาจที่มาจากปวงชน ผู้ปกครองต้องได้รับความยินยอมจากประชาชนส่วนใหญ่ในประเทศ

o   รัฐบาลต้องเคารพสิทธิและเสรีภาพขั้นพื้นฐานของประชาชน ต้องไม่ละเมิดสิทธิ เว้นแต่เพื่อรักษาความมั่นคงของชาติ

o   ประชาชนมีสิทธิเสมอภาคกันที่จะได้รับการบริการจากภาครัฐ

o   รัฐบาลยึดหลักนิติรัฐเป็นบรรทัดฐานในการปกครองประเทศ และในการแก้ไขประเทศ ไม่ออกกฎหมายที่มีผลเป็นการลงโทษบุคคลย้อนหลัง

2.       ระบอบเผด็จการ

o   มีผู้นำหรือพรรคการเมืองเพียงกลุ่มเดียว มีอำนาจสูงสุดในการปกครองประเทศ

o   การรักษาความมั่นคงของผู้นำสำคัญกว่าการคุ้มครองสิทธิของประชาชน

o   ผู้นำหรือคณะผู้นำสามารถอยู่ในอำนาจได้นานภายใต้การสนับสนุนของกองทัพ

o   รัฐธรรมนูญและการเลือกตั้ง ไม่สำคัญต่อกระบวนการปกครอง โดยรัฐธรรมนูญเป็นเพียงแค่รากฐานรองรับอำนาจของผู้นำหรือคณะผู้นำเท่านั้น

การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข

1.       อำนาจนิติบัญญัติ รัฐสภา

o   สมาชิกวุฒิสภาอำนาจหน้าที่

·   พิจารณาร่างพระราชบัญญัติ

·   ควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน

·   ควบคุมการตรากฎหมายที่ขัดต่อรัฐธรรมนูญ

·   มีอำนาจในการถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง

o   สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร อำนาจหน้าที่

·   เสนอและพิจารณากฎหมาย

·   ควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน

·   มีสิทธิเข้าชื่อเพื่อถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง

·   ควบคุมการตรากฎหมายที่ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ

2.       อำนาจบริหาร

o   คณะรัฐมนตรี อำนาจหน้าที่

·   กำหนดนโยบายการบริหารราชการแผ่นดิน ให้มีความเป็นระเบียบเรียบร้อย

·   รักษาความสงบเรียบร้อยเพื่อให้ประชาชนปลอดภัยในการดำเนินชีวิต

·   ควบคุมข้าราชการประจำให้นำนโยบายไปปฏิบัติ และประสานงานกับกระทรวงต่างๆ ให้เป็นไปในทางเดียวกัน

·   ออกมติต่างๆ เพื่อให้กระทรวง กรมต่างๆ ถือปฏิบัติ และเป็นแนวทางในการบริหารจัดการ

3.       อำนาจตุลาการ ศาล

o   ศาลรัฐธรรมนูญ

·   พิจารณาร่างพระราชบัญญัติที่ผ่านการเห็นชอบจากรัฐสภา

·   พิจารณาวินิจฉัยบทบัญญัติแห่งกฎหมาย

·   พิจารณาปัญหาหน้าที่ขององค์กรต่างๆ

o   ศาลยุติธรรม

·   พิจารณาพิพากษาคดีทั้งปวง

·   พิจารณาคดีแพ่งและคดีอาญาที่มีการอุทธรณ์

·   พิจารณาคดีตามที่กฎหมายบัญญัติ

o   ศาลปกครอง

·   พิจารณาคดีที่เกี่ยวกับการใช้อำนาจทางการปกครองตามกฎหมาย
ตามที่กฎหมายบัญญัติ

o   ศาลทหาร

·   พิจารณาคดีอาญาซึ่งผู้กระทำผิด
เป็นบุคคลที่อยู่ในอำนาจศาลทหาร

ฐานะและพระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์

1.       ฐานะและพระราชอำนาจ

o   ทรงอยู่ในฐานะประมุขของประเทศ

o   ทรงเป็นกลางทางการเมือง

o   ทรงดำรงตนในฐานะอันเป็นที่เคารพสักการะ

o   ทรงเป็นตัวแทนของปวงชนชาวไทย

o   ทรงเป็นศูนย์รวมความสามัคคีของคนในชาติ

อิทธิพลของระบอบการเมืองการปกครองที่มีผลต่อการดำเนินชีวิต

o   ประชาชนทุกคนตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของระบอบการเมืองการปกครองไม่ว่าจะเป็นระบอบเผด็จการ หรือระบอบประชาธิปไตย ย่อมส่งผลต่อการดำเนินชีวิตของประชาชน อาจดีขึ้นหรือเลวร้ายลง ขึ้นอยู่กับการนำมาใช้ให้สอดคล้องกับวัฒนธรรมและสังคมของประเทศนั้นๆ

o   อิทธิพลของระบอบการเมืองการปกครอง

1.       ทำให้ประชาชนเห็นความสำคัญของการปกครองระบอบประชาธิปไตย

2.       ประชาชนเกิดตระหนักในสิทธิและหน้าที่ของตนเองต่อการปกครอง

3.       ทำให้ประชาชนตื่นตัวทางการเมือง มีส่วนร่วมสนับสนุนกิจกรรมทางการเมือง

4.       ทำให้เกิดการแสดงความคิดเห็นอย่างมีเหตุผล ทั้งที่เห็นด้วยและไม่เห็นด้วย

5.       ทำให้คนในท้องถิ่นร่วมมือกันปกป้องผลประโยชน์ของท้องถิ่นตน

สถานการณ์ทางการเมืองในปัจจุบัน

o   ปัญหาทางการเมือง

1.  ความคิดเห็นทางการเมืองของคนไทยแตกต่างกัน

2.  ความอ่อนแอของฝ่ายบริหาร

3.  พรรคการเมืองมีจำนวนมากเกินไป

4.  เกิดปัญหาทุจริตคอร์รัปชั่นในวงกว้าง

5.       นักการเมืองบางคนอาศัยอำนาจทางการเมืองเพื่อหาผลประโยชน์ให้กับตนเอง

การเป็นสมาชิกองค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศ

1.       องค์การสหประชาชาติ (UN)

o   วัตถุประสงค์ในการก่อตั้ง

·         รักษาสันติภาพ ความมั่นคง และพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยอยู่บนพื้นฐานของหลักสิทธิมนุษยชนและความเท่าเทียมกันของมนุษย์

·         ส่งเสริมประชาธิปไตย สิทธิ เสรีภาพ ความเสมอภาค บนพื้นฐานของหลักความยุติธรรมและกฎหมายระหว่างประเทศ

·         อนุรักษ์และบูรณะสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และสถาปัตยกรรม

2.       สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN

o   วัตถุประสงค์ในการก่อตั้ง

·   ส่งเสริมเสถียรภาพ สันติภาพ และความมั่นคงภายในภูมิภาค

·   เสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีกับประเทศนอกภูมิภาค

·   เพื่อเร่งรัดความเติบโตทางเศรษฐกิจ ความก้าวหน้าทางสังคมและวัฒนธรรมของภูมิภาค

·   ส่งเสริมความร่วมมือในทางวิชาการ ทั้งการฝึกอบรม การแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการวิจัย

3.       เขตการค้าเสรีอาเซียน (AFTA)

o   วัตถุประสงค์ในการก่อตั้ง

·   ส่งเสริมการค้าในอาเซียนให้ขยายตัวเพิ่มขึ้น

·   ลดภาษีและอุปสรรคข้อกีดขวางทางการค้า เพื่อดึงดูดการลงทุนจากต่างชาติ

·   เพิ่มขีดความสามารถในการต่อรองทางการค้าโลก

·   เป็นเป็นเวทีแสดงความคิดเห็นหากถูกเอารัดเอาเปรียบทางการค้าจากประเทศอื่น

4.       ความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชียแปซิฟิก (APEC)

o   วัตถุประสงค์ในการก่อตั้ง

·   ส่งเสริมและพัฒนาระบบการค้า เพื่อการขยายตัวทางเศรษฐกิจของภูมิภาคและของโลก

·   เป็นเวทีสำหรับให้สมาชิกปรึกษาหารือ แลกเปลี่ยนข้อคิดเห็นกันทางด้านเศรษฐกิจ

·   ส่งเสริมให้การค้าและการลงทุนเป็นไปอย่าเสรี

·   ลดอุปสรรคและอำนวยความสะดวกทางการค้าและบริการระหว่างประเทศสมาชิก

5.       องค์การการค้าโลก (WTO)

o   วัตถุประสงค์ในการก่อตั้ง

·   ส่งเสริมให้การค้าระหว่างประเทศเป็นไปโดยเสรีมากขึ้น

·   ส่งเสริมการแข่งขันทางการค้าที่เป็นธรรมไม่เลือกปฏิบัติ

·   กำกับดูแลการดำเนินงานของประเทศสมาชิกให้เป็นไปตามข้อตกลงขององค์การการค้าโลก

·   ยุติข้อพิพาทที่อาจมีขึ้นระหว่างประเทศสมาชิก

·   เป็นเวทีเจรจาการค้าของประเทศสมาชิก

·   ติดตามและตรวจสอบนโยบายทางการค้าของประเทศสมาชิกอย่างสม่ำเสมอ